جمعه , ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳
Next article
اطلاعیه برگزاری کلاس های کشت زعفران و پرورش مرغ بومی در اریسمان
Previous article
صفاری نطنزی :شروط مطرح شده توسط عربستان توهین آشکارا به حجاج ایرانی بوده است
با توجه به نامگذاری سال ۱۳۹۵ هجری شمسی توسط مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای به نام ((اقتصاد مقاومتی ، اقدام وعمل )) و وجود دیدگاهها وذهنیت هایی در خصوص مباحث اقتصاد مقاومتی وتداعی وتلاقی آن با مبحث ریاضت اقتصادی تصمیم گرفتم در نگاهی کوتاه تفاوت این دو موضوع را در حد وسع وتوان روشن سازم .
در مرحله ی نخست وبه وسیله ی فرهنگ دینی باید تمامی نظامات جامعه را مهندسی کرد.در مرحله ی دوم وقتی که این نظامات شکل گرفت ، یعنی هرگاه نظام اقتصاد اقتصادی بر پایه ی فرهنگ دینی تعریف ومهندسی شد ، آن گاه اقتصاد سیاست و اقتصاد فرهنگ و اقتصاد درحوزه ی اقتصاد نیز پاک ،تعالی بخش ، مقاوم وبالنده خواهد بود و می تواند در خدمت اهداف بلند وتعالی بخش و انسان ساز اسلام باشد. آنچه در بررسی های مختلف به نظر می رسد این است که برداشت های مختلفی از مفهوم اقتصاد مقاومتی در کشور وجود داردو با توجه به این تعاریف ، راهکارهای مختلفی ارائه می شود.
مفهوم اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزه های فشار یا در شرایط تحریم ومتعاقبا تلاش برای کنترل و بی اثر کردن ودر شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت، که قطعاباور ومشارکت همگانی واعمال مدیریت های عقلایی ومدیرانه پیش شرط والزام چنین موضوعی است . اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی ها و تاکید روی مزیت های تولید داخل وتلاش برای خوداتکایی است وصد البته منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی ، یک اقتصاد مقاومتی فعال وپویاست نه یک اقتصاد منفعل وبسته ، بنابراین مشئولان واندیشمندان باید مراقب باشند در راه رسیدن به اقتصاد پویا در دام اقتصاد بسته وخود محور نیفتند.
تعریف دیگر اقتصاد مقاومتی آن است که بر فشارها وضربه های اقتصادی از سوی نیروهای متخاصم که سد راه پیشرفت جامعه است ، غلبه کرد.
برخی از مردم اقتصاد مقاومتی وریاضت اقتصادی را یکی می دانند ویا تصور می کنند اقتصاد ریاضتی یکی از شاخه های اقتصاد مقاومتی است در حالی که این دو اصطلاح کاملا متفاوت بوده وهیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند. برای روشن شدن موضوع به شرح مفهوم ریاضت اقتصادی می پردازیم.
تعریف ریاضت اقتصادی
ریاضت اقتصادی به طرحی گفته می شود که دولت ها برای کاهش هزینه ها ورفع کسری بودجه ، به کاهش ویا خذف ارائه برخی خدمات ومزایای عمومی ، صرفه جویی در مخارج جاری کشور،کاهش هزینه های رفاهی وتعدیل کارمندها در بخش دولتی دست می زنندکه یونان در حال حاضر باآن دست وپنجه نرم می کنند.این طرح که به منظور مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولتی ها انجام می شودگاهی اوقات به افزایش میزان مالیات وافزایش دریافت وام ها وکمک های خارجی می انجامد ، اینکه بر اقتصاد وشرایط بحران زده اش ریاضت وسختی تحمل شود ، در ظاهر اصلا کار خوشایندی به نظر نمی رسداما،می تواند به بازیابی دراز مدت اقتصاد کمک کند.
هدف از اجرای طرح های ریاضت اقتصادی بازگرداندن اعتماد از دست رفته ، بهبود وضعیت مالی کشورها وتوانمند کردن کشورها برای بازیابی طولانی مدت است.
ویژگی های اقتصاد ریاضتی
۱– شرایط رویش طرح ریاضت اقتصادی : در شرایط کسری بودجه ، بحران اقتصادی وشیب تند سقوط شاخص های اقتصادی
۲-هدف طرح ریاضت اقتصادی : کاهش هزینه های خود وجبران کسری بودجه
عایدی ریاضت برای اقتصاد :
از جمله نتایجی که اجرای طرح های ریاضتی برای اقتصاد دارد می توان موارد زیر را نام برد:
کاهش تقاضا ، کاهش تورم ، رقابت ومقابله با کسری بودجه
اثر ریاضت اقتصادی خود به صورت انعطاف پذیری بازار کار ،هزینه هایی که کاهش می یابد، سیاست های پولی ،نرخ ارز ، رشد جهانی ومداخله بانک مرکزی خود را نشان می دهد . یکی از راههای رسیدن به اقتصاد مقاومتی از راه صرفه جویی است نه ریاضت. در حال حاضر ما شاهد آن هستیم که برخی به اشتباه ریاضت را به جای مقاومت وصرفه جویی در دستور کار خود قرارداده که می توان به عدم آگاهی آنان از این دو مفهوم اتشاره کرد . در کل اقتصاد مقاومتی وریاضت اقتصادی دو مفهوم جداگانه و مستقل از یکدیگرند که به هیچ وجه منجر به بروز یکدیگر نخواهند شد.
در اقتصاد مقاومتی محدودیتی در منابع وجود ندارد اما استفاده بهینه از منابع موجود باید طی یک برنامه زمان بندی شده صورت گیرد واین درحالی است که در ریاضت اقتصادی ما با محدودیت در منابع و سرمایه ها روبرو هستیم وبه ناچار باید با سهمیه بندی و کم مصرف کردن با محدودیت های موجود مقابله کنیم . ریاضت اقتصادی هم به معنای آن است که بار سختی مشکلات اقتصادی بر روی دوش مردم قرار بگیرد نه طراحان برنامه های اقتصادی و دستگاه اجرایی. اما اقتصاد مقاومتی آن است که بار سختی ها بر دوش طراحان ، برنامه ریزان ومجریان طرح اقتصادی است و مسلما تفاوت فاحشی بین این دو طرح است.
چند تعریف از اقتصاد مقاومتی
۱- اقتصاد موازی
تعریف اول از اقتصاد مقاومتی به مثابه ی ((اقتصاد موازی )) است . یعنی همان طور که انقلاب اسلامی با توجه به نیاز خود به نهادهایی با روحیه وعملکرد انقلابی ، اقدام به تاسیس نهادهایی مانند کمیته ی امداد ،جهاد سازندگی ،سپاه پاسداران وبنیاد مسکن نمود،امروز نیز بایستی برای تامین اهداف انقلاب ،این پروژه را ادامه داده وتکمیل کند ،چرا که انقلاب اسلامی به اقتصاد مقاومتی وبه نهادسازی های مقاومتی در اقتصاد نیاز دارد که چه بسا ماهیتا از عهده ی نهادهای رسمی اقتصادی بر نمی آید. پس باید نهادهایی موازی برای این کار ویژه ایجاد کند،که این امر به معنی نفی نهادهای مرسوم نیست .
۲- اقتصاد ترمیمی
تعریف دوم از اقتصاد مقاومتی عبارت از اقتصادی است که در پی مقاوم سازی ،آسیب زدایی،خلل گیری و ترمیم ساختارها ونهادهای فرسوده وناکارآمدموجود اقتصادی است .یعنی اگر در رویکرد قبلی می گفتیم که فلان نهاد نمی تواند انتظارات ما را برآورده کند ، در رویکرد جدید به دنبال آن هستیم که باز تعریف سیاست های نهادهای موجود ، کاری کنیم که انتظارات را برآورند.
۳-اقتصاد دفاعی
تعریف سوم از اقتصاد مقاومتی ، متوجه ((هجمه شناسی ))،((آفند شناسی))و((پدافند شناسی )) ما در برابر هجمه هاست یعنی ما باید ابتدا بررسی کنیم که مخالفان ما حمله به اقتصاد ایران واخلال در آن را چگونه وبا چه ابزارهایی صورت می دهند.بنابراین وقتی به اقتصاد مقاومتی دست یافته ایم که ابزارهایی صورت می دهند. بنابراین وقتی به اقتصاد مقاومتی دست یافته ایم که ابزارها وشیوه های هجمه ی دشمن را پیشاپیش شناخته باشیم وبر اساس آن استراترژی مقاومت خود را علیه آنان تدوین واجرا کنیم . بدیهی است تا آفند دشمن شناخته نشود،مقاومت متناسب با آن نیز طراحی واجرا نخواهد شد.
۴- اقتصاد الگو
چهارمین تعریف نیز این است که اساسا اقتصاد مقاومتی یک رویکرد کوتاه مدت سلبی واقدامی صرفا پدافندی نیست ، بر خلاف سه تعریف قبلی که اقتصاد مقاومتی را یا پدافندی یا کوتاه مدت می دانستند ، این رویکرد چشم اندازی کلان به اقتصاد جمهوری اسلامی ایران دارد و یک اقدام بلند مدت را شامل می شود.این تعریف رویکردی ایجابی ودوراندیشانه دارد . در این رویکرد ، ما در پی ((اقتصاد ایده آلی )) هستیم که هم اسلامی باشد وهم ما را به جایگاه اقتصاد اول منطقه برساند. اقتصادی که برای جهان اسلام الهام بخش وکارآمد بوده وزمینه ساز تشکیل ((تمدن بزرگ اسلامی )) باشد. بدین معنا اساساً در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ، یکی از مولفه های مهم الگو می یابد متضمن مقاومت وتحقق آن باشد. در این مقوله است که اقتصاد مقاومتی مشتمل بر اقتصاد کارآفرینی وریسک پذیری ونوآوری می شود.
نکاتی درباره تحقق اقتصاد مقاومتی
برای شناخت بسترها وزمینه های اقتصاد مقاومتی ، ابتدا باید به آسیب شناسی اقتصاد کشور وموانع ونیازمندیهای تحقق اقتصاد مقاومتی پرداخت. اولین نیاز این است که مرکزیت ومحوریتی برای فعالیت در عرصه اقتصاد مقاومتی داشته باشیم . فعالان این عرصه باید بتوانند اطلاعات ودستاوردهای خود را درجایی به اشتراک بگذارند. فرماندهی هوشمند ومتمرکزی برای هدایت فعالیت های این حوزه وشناسایی وآموزش نیروهای مستعد ومناسب برای فعالیت علمی و عملیاتی در این عرصه لازم است. سامانه ای پویا وهوشمند برای این مساله وجود داشته باشد.مورد دوم آن است که فعالیت در عرصه ی اقتصاد مقاومتی نیاز به رصد ودیده بانی فضای اقتصادی داخلی وبین المللی ونیز گردآوری آمارهای دقیق وروزآمد دارد.ضمنا برای اینکه به این دو برسیم ، به شاخص های بومی نیاز داریم تا میزان مقاومت وآسیب پذیری اقتصادمان را بر اساس آنها شناسایی کنیم وبدانیم این اقتصاد ما تاچه اندازه می تواند در برابر فشارها مقاومت کند و این سد اقتصادی چه میزان فشار را تحمل می کند؟اقتصاد غربی برای خودش شاخص دارد وما به شاخص های بومی متناسب با این مسائل بومی خودمان نیاز داریم .
مورد سوم ، ضرورت طراحی یک الگوی مشخص از شیوه ی زندگی متناسب با اقتصاد مقاومتی برای عموم مردم ، یعنی ما چه الگوی مشخصی را برای بدنه ای از مردم ارائه می دهیم که بدانند اقتصاد مقاومتی چه نوع سبک زندگی را می طلبد؟ ابتدا باید دولت را در سبک اداره ی امور وسپس مردم را به سبک زندگی متناسب با این روش تشویق وتایید کرد تا بدین وسیله سبک زندگی متناسب با مقتضیات زمان را در جامعه پررنگ تر کنیم.بدیهی است اقتصاد مقاومتی برپایه و اساس سرمایه ی معنوی جامعه وافراد استوار است . بدون معنویت وسلامت معنوی ، مقاومت شکننده است . اقتصاد مقاومتی ماهیتا اقتصاد ی مردمی است . ضروری است که مردم وارد این عرصه شوند تا از ورود رانت خوارها به اقتصاد جلوگیری کنند.
مورد چهارم عبارت از این است که نظام آموزشی ما متناسب با اقتصاد مقاومتی عمل کند. کارکرد نظام آموزشی آن است که کودکان ونوجوانان و جوانان یک کشور را متناسب با شرایط و نیازهای تاریخی آن برهه تربیت کند.
مورد پنجم هم درباره ی نظام رسانه ای و تبلیغاتی ما برای رواج آموزه های اقتصاد مقاومتی است. ما به نظام تبلیغاتی هماهنگ ومنسجمی احتیاج داریم که بتواند این آموزه ها را از طریق رسانه های رسمی و غیر رسمی مختلف ، به خوبی و دربسته بندی های مناسب به مردم عرضه کند.
مساله ششم ، امکان واکنش سریع نظام اقتصادی ما در برابر حملات اقتصادی است. این که چقدر توان واکنش به کنش ها و حملاتی راداریم که به نظام اقتصادی ما وارد می شودوچقدر می توانیم در این واکنش سریع ،استقامت داشته باشیم . اگر بحرانی پیش بیاید،تا چه میزان می توانیم مصارف کشور را پایین بیاوریم ؟ مردم تا چه اندازه ودر چه مدتی می توانند خودشان را با این تغییرات هماهنگ کنند؟نقاط قوت ما باید در این زمینه ها تکمیل ونقطه ضعف هایمان ترمیم شوند.
مساله هفتم ، ایفای نقش پررنگ مردم در اقتصاد مقاومتی است. اقتصاد مقاومتی ماهیتا اقتصادی مردمی است اگر قرار باشد ما اقدام به نهاد سازی های موازی در اقتصاد مقاومتی کنیم ، هیچ لزومی ندارد که این نهاد سازی را دولت انجام دهد، بلکه ضروری است که مردم وارد عرصه شوند تا از ورود رانت خوارها به اقتصاد جلوگیری کنند.نکته پایانی، لزوم تبدیل بحث اقتصاد مقاومتی به گفتمان رایج در دانشگاه ها ، مراکز علمی ومجامع مذهبی است. همین صحبت کردن وگفت وگو پیرامون این موضوع وتوجه به ابعاد مختلف آن ، در سرعت حرکت به سمت تحقق اقتصاد مقاومتی تاثیری بسزا خواهد داشت.
۱۳۹۸/۰۵/۱۴
۱۳۹۸/۰۵/۱۴
۱۳۹۸/۰۵/۰۸
۱۳۹۸/۰۵/۰۸
مدیر مسئول :
میثم جعفری
09132624539
پشتیبانی فنی :
محسن صباحی
09139627106
ایمیل سایت :
فاکس :
03154312370